Wat is systeemefficiëntie?
Ga terug
Om de energietransitie te realiseren, worden kosten gemaakt door de maatschappij die direct of indirect moeten worden betaald door de inwoners en bedrijven van Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de kosten voor de uitbreiding van het netwerk om zo duurzaam opgewekte energie te kunnen transporteren, maar ook de meerkosten van de productie van duurzaam opgewekte energie. Deze worden vaak mede mogelijk gemaakt door subsidies van het Rijk.
Voor een haalbaar en betaalbare energietransitie, is het dan ook van belang om deze maatschappelijke kosten zo laag mogelijk te houden. Binnen de huidige wet- en regelgeving gaat dit niet automatisch goed doordat een deel van de (indirecte) maatschappelijke kosten niet in de specifieke business cases meegenomen worden. Dit kan deels worden voorkomen het energiesysteem efficiënt in te richten en hier in de keuzes die voorliggen binnen de RES rekening mee te houden.
Het zo efficiënt mogelijk gebruik maken van de energie-infrastructuur is mogelijk als:
1) er minder verzwaringen nodig zijn;
2) er minder kosten worden gemaakt;
3) uitbreidingen van de infrastructuur ook de lange termijn dienen
4) er minder duurzame energie opgewekt hoeft te worden.
1. Minder verzwaringen nodig
Wanneer er efficiënt gebruik gemaakt wordt van de energienetten, bijvoorbeeld door deze evenrediger te belasten in plaats van deze blootstellen aan veel piekbelasting, is het mogelijk om met gebruik van dezelfde infrastructuur meer duurzame energie te transporteren. Dit kan bijvoorbeeld behaald worden door meer windenergie toe te voegen aan de energiemix, omdat windenergie minder pieken kent dat zonne-energie. Ook kan gedacht worden aan het zogenaamde ‘peakshaving’ of ‘curtailment’, waarbij de productie van een opwekinstallaties afgetopt. De vrijgekomen ruimte die anders allen op enkele piekmomenten wordt benut kan nu efficiënter worden benut voor andere opwek-installaties. Ook kan het samen aansluiten van wind- en zonneproductie installaties erg gunstig zijn voor het effectief gebruikmaken van de infrastructuur,
Zon en wind hebben een verschillend opwekprofiel. Door deze te combineren kunnen de profielen elkaar aanvullen met een betere benutting van de het netwerk als gevolg.
2. Minder kosten maken
Alle wijzigingen die in de energie-infrastructuur worden aangebracht brengen kosten met zich mee. Deze kosten worden gesocialiseerd, wat betekend dat alle aansluitingen meebetalen in de kosten. Slim investeren is dus noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de energierekening, niet onnodig stijgt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan onnodige uitbreidingen of verzwaringen die niet volledig benut worden. Door het slim combineren van het gas- en elektriciteitsnet, kunnen ook uitbreidingen en dus kosten worden bespaard. Bijvoorbeeld door het gebruik van duurzame gassen, zoals groen gas of op termijn waterstof, voor de winterpiek. Een efficiënt energiesysteem zorgt er dus voor dat de kosten minder stijgen doordat er minder, en soms minder ingrijpende, wijzigingen nodig zijn.
3. Uitbreidingen die ook de lange termijn dienen
Energie-infrastructuur wordt aangelegd voor een lange termijn. Elektra- en gasnetten worden over decennia afgeschreven, en het is niet ongebruikelijk dat deze 40 jaar of langer in de grond liggen. Wanneer er infrastructuur wordt aangelegd, of uitgebreid, is het goed om hiermee rekening te houden. Blijkt deze infrastructuur op termijn niet langer nodig te zijn en dient deze vroegtijdig afgeschreven te worden, dan brengt dit hoge kosten met zich mee meebrengt.
4. Minder duurzame energie opwekken
Door een energiesysteem in te richten waarbij zo efficiënt mogelijk gebruik wordt gemaakt van alle (reeds) aanwezige bronnen, zijn minder nieuwe bronnen noodzakelijk. Slim gebruik van aanwezige restwarmte en biogas bronnen, zorgt er onder andere voor dat er minder duurzame elektriciteit nodig is om huizen te verwarmen. Hierdoor wordt de landschappelijke impact van zon en wind productie beperkt en zijn er minder investering in de energienetten nodig.
