Infrastructuur
Waarom rekening houden met syteem-efficiëntie?
Door de energietransitie veranderd de manier waarop wij onze energie produceren. Daardoor veranderd ook het gebruik van de elektra- en gasnetten ingrijpend. Het elektriciteitsaanbod decentraal neemt sterk toe, vaak op plaatsen waar de infrastructuur daar niet op berekend is. Maar ook de vraag naar elektriciteit zal in de komende jaren toenemen, bijvoorbeeld door de opkomst van elektrisch verwarmen, koken en rijden. Dit vraagt om forse uitbreidingen in het elektriciteitsnet.
De productie van groen gas neemt ook sterk toe, en net als bij elektriciteit is dit bij kleine decentrale producenten. Hier is het huidige gasnet niet op ingericht, dit betekent aanpassingen en investeringen in de gasinfrastructuur.
Het is belangrijk dat deze uitbreidingen efficiënt gebeuren. We betalen immers allemaal de rekening van deze grote verbouwing aan onze energie-infrastructuur. Daarnaast kost het uitbreiden van de energienetten veel tijd en vraagt het om een gedegen planning, waardoor het vooraf maken van goede afspraken een vereiste is. Maar niet alleen met geld en tijd dient rekening te worden gehouden: ook ruimte, boven- en ondergronds, is een zeer belangrijke factor. Want het zijn niet alleen ondergrondse kabels en leidingen die verzwaard moeten worden, maar ook stations en bovengrondse lijnen hebben uitbreidingen nodig.
Netimpact analyse bod Twente
De netimpact analyse geeft inzicht in de impact van het RES-bod op de energie-infrastructuur. Enexis en Coteq geven hiermee een indicatie van de netimpact van verschillende scenario’s op drie aspecten:
- de tijd die het kost om uitbreidingen te realiseren,
- de extra ruimte die nodig is voor nieuwe infrastructuur en
- de maatschappelijke kosten die gemaakt worden om eventuele knelpunten op te lossen.
De analyse is een moment opname op basis van de huidige beschikbare informatie, alleen grootschalige duurzame opwek meegenomen, elektriciteit vraag nog niet. Voor nu is de impact op HS/MS stations en de regio Twente onderzocht, impact van andere regio’s en op andere spanningsniveaus is nog niet meegenomen. Dit betekent dat de (on)mogelijkheden van het landelijke hoogspanningsnet van TenneT niet in de analyse zitten. De analyse doet enkel uitspraken over individuele doorlooptijden van uitbreidingen. Over de totale doorlooptijd kan geen uitspraak gedaan worden aangezien dit o.a. afhankelijk is van de beschikbaarheid van personeel en materiaal.
Input
RES-regio Twente heeft voor de analyse bij de netbeheerders drie scenario’s aangeleverd. Elk scenario heeft een andere insteek. Voor alle scenario’s geldt dat er voor het doorrekenen van de impact op de energie infrastructuur een vertaling gemaakt moest worden van het RES-bod naar de verdeling over de onderliggende HS/MS stations. Om de gemeentelijke ambities te vertalen naar HS/MS station, is er een verdeling gemaakt aan de hand van aannames. Hierdoor kan een verschil ontstaan tussen de resultaten van de analyse en de werkelijkheid.
Belangrijk is te beseffen dat HS/MS stations ieder een eigen voedingsgebied hebben die niet overeenkomt met gemeentegrenzen. Veel stations voeden meerdere gemeentes en sommige gemeentes hebben meerdere voedingsgebieden binnen de eigen grenzen. Om deze reden wordt in de rapportage van de analyse verwezen naar HS/MS stations, en niet naar gemeentes.
Scenario’s 1 en 2 zijn opgesteld aan de hand van ontwikkelingen die op dit moment in beeld zijn. De zogenaamde ‘pijplijn’. Deze scenario’s zijn opgesteld om zo inzichten te bieden, maar zijn dus niet leidend.
Scenario 3 is RES bod van Twente.
Welke informatie concreet is gebruikt voor het opstellen van deze scenario’s vindt u in de rapportage.
Output
In alle scenario’s ontstaat op een aantal stations voor 2030 een knelpunt. Om de knelpunten van het RES bod op te lossen dienen 11 HS/MS stations uitgebreid te worden. Er is een indicatie gegeven van de impact op drie aspecten: tijd, ruimte en kosten. Ongeveer 2/3e van het bod past op de huidige infrastructuur. Voor het resterende deel dient uitgebreid te worden. Voor iedere uitbreiding geldt een individuele doorlooptijden van 4 tot 6 jaar.
De inschatting van de netbeheerders is dat de benodigde uitbreidingen veelal op eigen terrein te realiseren zijn, voor het RES bod is daarom beperkt extra ruimte noodzakelijk. Dit betreffen enkel de ruimte van de uitbreidingen van de HS/MS stations zelf, niet van de andere netdelen en ook niet de tracés van TenneT.
De maatschappelijke kosten die gemaakt worden om de knelpunten op te lossen van het RES bod zitten naar schatting in de bandbreedte van € 60 tot € 78 miljoen. Dit betreffen enkel de kosten van de uitbreidingen van de HS/MS stations zelf, niet van de andere netdelen en ook niet de kosten van TenneT.
Systeemstudie Overijssel 2050
De systeemstudie heeft als doel om te komen tot een eenduidige kennisbasis ten aanzien van de lange termijn ontwikkeling van het energiesysteem (vraag, aanbod en daarbij benodigde infrastructuur) in de provincie Overijssel, die goed aansluit bij nationale uitgangspunten, scenario’s en vergelijkbare systeemstudies. Deze studie draagt hiermee, op diverse plaatsen, bij aan beter geïnformeerde keuzes en besluiten, ook in RES Twente.
Naast een eenduidige kennisbasis heeft de systeemstudie ook tot doel om inzicht te geven in het handelingsperspectief voor de betrokken partijen bij de Overijsselse energietransitie op het niveau van het energiesysteem. Dit kan onder andere door inzicht te geven in hoe de knelpunten die kunnen ontstaan tussen nu en 2050, via verschillende maatregelen opgelost kunnen worden.
Beleids-, technologische en economische ontwikkelingen hebben grote impact op de ontwikkeling van het energiesysteem, en deze zullen wijzigen over tijd. Deze systeemstudie geeft dus een overzicht op basis van de huidige inzichten.
Verhouding zon en wind
Zon en wind belasten ieder op een andere manier het elektriciteitsnet. Zon levert maar op enkele momenten in het jaar haar piekvermogen. Aangezien het hele jaar door regelmatig harde wind voorkomt, leveren windmolens vaker een hoog vermogen. De elektriciteitsnetten zijn berekend op de piek die getransporteerd moet worden. Als er naar verhouding veel zonne-energie in de energiemix aanwezig is, betekend dit dat het elektriciteitsnet zwaar uitgevoerd moet worden.
Daarnaast is er een seizoen verschil, zonne-energie wordt met name in de zomer maanden geproduceerd. Windenergie wordt daarentegen het gehele jaar geproduceerd, met name in de herfst en winter maanden. Een goede verhouding tussen zon en wind zorgt er daarmee voor dat er gedurende het hele jaar voldoende duurzame energie geproduceerd kan worden. Hiermee verminderen we de vraag naar energieopslag in het energiesysteem van de toekomst.
Hiernaast staat de doorrekening concept RES-Twente. Dit bevat de beschrijving van de impact van regionale plannen op de energie-infrastructuur.
Doorrekening Concept RES Twente
